Body Condition Score (BCS): wegen zonder weegschaal?
De Body Condition Score, afgekort BCS, is ontwikkeld door Don Henneke van de Texas A&M University in het begin van de 1980er jaren. Hij wilde een systeem ontwikkelen waarmee je zo objectief mogelijk over- en ondergewicht bij paarden kunt bepalen (1).
Voor een video uitleg over deze methode, klik hier.
Scoor je paard’s conditie
Op deze manier ontstond een tabel met scores van 1 tot 9. Samengevat geven deze scores volgende lichaamscondities aan:
- uitgemergeld; geen vetweefsel, praktisch alle botten zichtbaar
- erg dun; iets spierweefsel over de botten, maar nog steeds goed zichtbaar
- dun; iets vetlaagje op het lichaam, niet meer alle individuele ruggewervels en ribben zichtbaar
- slank; geen ronde contouren, ribben nog zichtbaar, spieren goed voelbaar
- goed gewicht: lichaam is opgevuld, ribben goed voelbaar maar niet zichtbaar
- iets te dik: ribben meestal voelbaar met vetlaagje, staartaanzet sponsachtig, nek nog soepel
- erg stevig: iets gootje over de rug, vetophopingen achter schouders en op nek
- dik: gootje over rug, vetophopingen over ribben, schouder, schoft, staartaanzet en nek voelt vaak hard
- obees: vetophopingen duidelijk op ribben, flanken opgevuld, binnenzijde dijbenen opgevuld, dikke vetophopingen achter schouders, schoft en op staartaanzet, vaak ook aan uier en koker, harde, erg dikke nek, vaak met ribbels
Om het iets makkelijker te maken wordt in Nederland meestal een score van 1-6 aangehouden, waarbij deze waarden ertussenin liggen. De score zes is staat voor obees.
Bedenk dat een paard ook bijvoorbeeld qua nek een score van 9 kan hebben en qua lichaam een score van 7, niet alle lichaamsdelen slaan vet in dezelfde mate op.
Vooral een harde, dikke nek wordt als gevaarlijk gezien met een grote kans op insulineresistentie bij het optreden van een zogenaamde „cresty neck“, een „vetkam“ op de nek en daarmee meestal een harde, niet flexibele nek. Zie hierover ook onze blog over insulineresistentie.
Gezondheid en overgewicht: is een goed gewicht voor alle paarden hetzelfde?
Helaas is overgewicht bij paarden in Nederland heel veel voorkomend. Bijna alle paarden hebben een BCS van 6 of hoger, voor sobere paarden en vooral ook barokke rassen geldt dit nog sterker, maar ook veel warmbloeden zijn te dik, vaak omdat vet zich bij hun minder opvallend verdeelt over het lichaam.
Er is onderzoek gedaan naar optimale scores voor verschillende groepen paarden (1). Zo wordt voor fokmerries een BCS van 6 tot 7 aanbevolen, omdat een drinkend veulen veel van een merrie vraagt. Aan het eind van de zoogperiode zou de merrie dan weer op 5 moeten zitten (2). Voor dekhengsten wordt een score van 5 tot 6 aanbevolen.
Bij sportpaarden ligt de optimale BCS afhankelijk van de tak van sport tussen de 3 en de 5. Bij sporten zoals springen en endurance kan een hoger gewicht vooral nadelig voor de benen zijn, bij endurance wordt een hogere BCS geassocieerd met meer gevallen van kreupelheid (1). Dit geldt natuurlijk ook voor recreatiepaarden, zeker als het om overgewicht gaat.
Voor jonge paarden geldt in het bijzonder dat overgewicht erg belastend voor de groeiende gewrichten kan zijn, waardoor al op jonge leeftijd blijvende schade kan ontstaan. Daarom wordt een BCS van 5 voor jonge paarden aanbevolen (2).
Oudere paarden kunnen soms moeite hebben met op gewicht blijven, daarom wordt voor hun een BCS tussen de 5,5 en 6,5 aanbevolen (2). Hogere waardes zijn af te raden, omdat juist bij oudere paarden insulinegerelateerde stofwisselingsproblemen veel voorkomen, zoals PPID.
Natuurlijk afvallen
In de natuur is het zo dat paarden meestal behoorlijk afvallen gedurende de winter (in landen met strengere winters en in berggebieden) of in de zomer (in Mediterrane landen). Dit is een natuurlijk proces, en deze paarden kunnen dus zonder problemen een BCS van 7 verdragen in het groeiseizoen omdat er een heel seizoen met weinig voedselaanbod volgt, waarin de vetreserves worden opgebruikt. Aangezien dit eigenlijk nergens in Nederland meer het geval is, is het altijd de zaak op te passen dat je paard of pony een BCS van rond de 5 houdt, want bij hogere scores wordt het risico van ernstige problemen zoals insulineresistentie en hoefbevangenheid groot.
En let wel, een BCS van 5 is slanker dan de meeste mensen (inclusief veel dierenartsen!) denken! Tips om je paard zo slank mogelijk te houden vind je in onze blog over insulineresistentie.Wil je onze Body Condition Score kaart ontvangen? Mail dan naar info@purepaardenvoeding.nl
Caloriebeperking
De meesten van ons hebben weinig tot geen invloed op de kwaliteit en de hoeveelheid ruwvoer (de voornaamste bron van overgewicht) die onze paarden eten.
Om die reden ben ik graasmaskers gaan gebruiken: op die manier kan ik nog iets sturen in de hoeveelheid hooi die Jack eet. Na veel uitproberen, is het graasmasker Thinline Flexible Filly voor mij de allerbeste, diervriendelijkste en anatomisch meest verantwoordde keuze gebleken. Dat masker is nu ook via Pure Paardenvoeding te koop. Klik hier om meer te leren over dit bijzondere graasmasker.
- https://en.wikipedia.org/wiki/Henneke_horse_body_condition_scoring_system
- https://www.canr.msu.edu/news/determining_the_optimum_body_condition_score_for_your_horse
