Koud weer, wat betekent dat voor mijn paard?

Net als bij mensen zijn er bij paarden erg grote verschillen in gevoeligheid voor kou. Natuurlijk hangt dat sterk af van de dichtheid en lengte van de wintervacht, maar ook individuele gevoeligheid speelt een grote rol (2). Gemiddeld hebben warmbloeden een minder dikke wintervacht dan koudbloeden, maar ook hier zijn grote individuele verschillen. Het is dus belangrijk zoals altijd om je paard goed te kennen en in de gaten te houden.

Ruwvoer: de kolen in de kachel van je paard
Dekens hebben natuurlijk een beschermende functie, maar zeker in Nederland bij paarden die kunnen schuilen en een normale wintervacht hebben zijn ze overbodig. Echter, ook in veel koudere regio’s die ook nog eens veel meer wind en regen hebben, zoals op IJsland of in USA of Rusland, staan paarden jaarrond buiten, vaak zelfs zonder schuilstal. Dat paarden deze extremen overleven ligt vooral aan de erg goed isolerende wintervacht, waarvan de haren rechtop gezet worden als een paard het kouder krijgt. Zo ontstaat een extra isolerende laag (lucht isoleert heel goed); als je nu een deken op het paard legt, worden de haren weer platgedrukt en is de isolerende laag weg. Zo kan een deken zelfs nadelig zijn voor je paard. Zelfs bij regen en sterke wind hebben de meeste paarden het niet koud als ze gezond zijn en niet te dun, en voldoende ruwvoer krijgen. Ruwvoer is heel belangrijk bij kou; de vertering ervan werkt als een kachel voor het paard en de behoefte aan ruwvoer stijgt dan ook bij zinkende temperaturen (4).

Scheren?
Paarden die veel getraind worden of erg veel wintervacht hebben worden vaak (deels) geschoren. Dit maakt de thermoregulatie natuurlijk veel lastiger; zeker als je paard compleet geschoren is, zal hij dekens moeten dragen (3). Maar ook hier maakt het voeren van veel ruwvoer een belangrijk verschil; ook geschoren paarden blijven dan langer warm.

Thermo-neutraal, comforttemperatuur?
Paarden beginnen het pas koud te krijgen bij veel lagere temperaturen dan mensen. Experts schatten dat de meeste paarden het comfortabelste zijn tussen -8°C (wintervacht) en +15°C (zomervacht), dus dat zijn duidelijk koelere temperaturen dan bij ons (5). Zelfs als een paard met wintervacht bezweet is, is dat niet meteen een reden om een deken op te doen; onderzoek toonde aan dat deze paarden dan juist een verhoogde lichaamstemperatuur krijgen omdat ze de hitte niet kwijt kunnen (1).

Wanneer is extra ruwvoer nodig en hoeveel?
Hoe kouder het weer, hoe meer energie paarden verbranden. Echter, extra bijvoeren is pas nodig als paarden duidelijk onder de comforttemperatuur komen, dus voor een paard met dikke wintervacht zou dit onder -8°C liggen. Dan geldt ongeveer 1 kg extra ruwvoer voor elke 5 °C die onder deze temperatuur liggen (5). Ook hier geldt weer dat het belangrijk is je paard goed te observeren. Een te dik paard hoeft geen extra voer, integendeel, het extra vet isoleert en daarnaast kun je de lage temperaturen gebruiken om hem op een gezonde manier af te laten vallen.

Voldoende water, hoe zit dat?
Voldoende water is bij kou net zo belangrijk als altijd, maar dat hoeft zeker geen warm water te zijn; meer informatie hierover in de blog over water in de winter.
Klik hier om die blog te kunnen lezen.

De rol van voeding bij de aanmaak van vacht
Om je paard goed voor te bereiden op kou is het dus vooral belangrijk dat zijn eigen thermoregulatie in orde is, door wintervacht te laten groeien en hem ook juist veel (of liefst 24/7) buiten te laten, natuurlijk met schuilmogelijkheid. Voldoende ruwvoer zorgt dan ervoor dat de inwendige kachel goed blijft verwarmen. Om een goede wintervacht te laten groeien, is het wel van belang dat je paard een goede balancer (bijvoorbeeld Pure Trace of Victorious Secret) met voldoende aminozuren, zink, koper en selenium krijgt, zodat de vacht optimaal groeit. Haar bestaat uit keratine, een eiwit, dus het is wel belangrijk dat je paard in de herfst voldoende eiwit / bouwstenen voor de wintervacht krijgt.

Idhuna Barelds
Biologe/ethologie
15 december 2022

1)https://www.researchgate.net/publication/229159733_Temperature_regulation_in_horses_during_exercise_and_recovery_in_a_cool_environment

2) https://thehorse.com/188514/researchers-assess-horses-susceptibility-to-cold-heat-loss/

3) https://thehorse.com/138008/what-you-need-to-know-about-blanketing/

4) https://www.vet-tcm.de/beitrae