Is zweten gezond?
Aangezien de gemiddelde temperaturen door klimaatverandering bijna continu stijgen, wordt het steeds belangrijker om goed in te schatten hoeveel zweten normaal is en wat je kunt doen om je paard hierbij gezond en comfortabel te houden.
Waarom zweten?
Zweten is de airco van het lichaam bij veel zoogdieren. Zweetklieren scheiden vocht af dat dan op de huid verdampt, wat warmte aan het lichaam onttrekt. En zo wordt ervoor gezorgd dat het lichaam niet oververhit raakt.
Normaal zweten? Veel zweten? Waar let je op?
Dit vochtverlies kan afhankelijk van de intensiteit van het werk en temperaturen hoog worden. Onderzoekers van de Martin Luther-universiteit in het Duitse Halle-Wittenberg onderzochten dit. Zij vonden dat paarden afhankelijk van hun zweetpatroon tussen 1 en 18 liter na training verloren. Bij een zweetpatroon alleen onder het zadel was het het minste, als paarden ook boven de ogen en onder de buik druipend zweetten was het het maximale niveau (1).
Luchtvochtigheid speelt daarbij zeker ook een rol. Bij droge lucht met eventueel ook nog wind verdampt het zweet snel en zijn niet altijd vochtplekken op het lichaam te zien. Echter, het vocht wordt wel uitgescheiden dus het verlies is niet minder. Bij hoge luchtvochtigheid verdampt het zweet veel minder snel en is dus goed op het lichaam te zien.
Zweten is normaal voor elk paard wat zwaar werk moet doen en/of in warm weer werkt. Dit is niet direct schadelijk maar natuurlijk, maar wel moet je oppassen voor oververhitting. Dit geldt zeker als het hoogste niveau van zweten bereikt is (druipend zweten) of het paard niet ophoudt met zweten. Dan is extra afkoeling door afspuiten met koud water een goed idee. Een vrij nieuwe studie heeft laten zien dat de beste methode om een paard te laten afkoelen is hem met koud water af te spoelen en dit om de 5 minuten te herhalen, zonder het water af te schrapen. Waarschijnlijk komt dit omdat water beter warmte geleidt dan lucht, zodat het laagje water op je paard de warmte uit het lichaam sneller naar buiten kan transporteren (2).
Abnormaal zweten?
Ook is het goed om je paard eens nader te laten onderzoeken als hij sneller zweet dan andere paarden, bij dezelfde hoeveelheid werk. Dit kan een onschuldig individueel verschil zijn, maar het kan ook op pijn, stress en/of chronische spierproblemen zoals bijvoorbeeld PSSM wijzen. Zeker als het paard ook minder actief lijkt en minder belastbaar is het zeker een goed idee om dit nader te onderzoeken (3).
Psychische stress kan ook een reden zijn voor extra zweten bij paarden, bijvoorbeeld een ruiter die te grof met het paard omgaat, of te veel verlangt. Ook de aanwezigheid van soortgenoten die agressief of dominant zijn kunnen voor stress en daarmee voor extra zweten zorgen.
Elektrolyten aanvullen?
Om je paard goed te laten herstellen is het belangrijk om naast ruimschoots schoon water ook elektrolyten aan te bieden. De belangrijkste elektorlyt is zout. Een liksteen kan al goed helpen om extra zoutinname te stimuleren. Echter, teveel is ook niet goed, dit kan tot verzuring van het lichaam leiden; zo geeft een dagelijkse hoeveelheid van 50-100 g zout volgens een Duitse studie al problemen in de zuur-basen-huishouding van paarden (4).
Voor meer details en informatie over elektrolyten vind je hier een blog over elektrolyten voor paarden.
Conclusie:
Zweten grotendeels een normaal en gezond proces. Wel is het altijd goed om te checken of jouw paard wel echt normaal zweet. Chronische klachten, pijn en stress kunnen een paard flink extra laten zweten en worden vaak niet herkend.
Idhuna Barelds
Biologe/ethologe
25 juli 2021
