Graasmaskers, zinvol of niet?

Er zijn weinig onderwerpen die zo veel tegenstrijdige reacties opwekken als graasmaskers. Toegegeven, het ziet er niet bepaald fijn uit, zo'n „muilkorf“.

Overgewicht: graasmasker kiezen of delen?

Maar het grootste probleem van moderne (recreatie)paarden en pony's is wel overgewicht. En elke hulp die een bijdrage kan leveren aan een gezond(er) gewicht is meer dan welkom. Want overgewicht bij paarden is net als bij mensen een gigantisch risico voor de gezondheid, van hoefbevangenheid en PPID tot aan artrose en chronische peesaandoeningen. Ook de organen kunnen flink beschadigd raken, vooral als overgewicht leidt tot insuline resistentie. Onze blog over insuline resistentie vind je hier.

 

Onderzoek naar het effect van graasmaskers

Er zijn helaas niet zo veel serieuze studies gedaan naar het effect van graasmaskers op afvallen. Een vrij recente studie uit 2020 met een controlegroep geeft wel een goed beeld. De pony's stonden 24 uur in de wei, en werden in 3 groepen opgedeeld. De ene groep kreeg helemaal geen masker om, één groep kreeg 10 uur lang een graasmasker om en de laatste groep kreeg 24 uur een graasmasker om. De pony's vertoonden in dit onderzoek geen tekens van stress (dit werd ook door bloedonderzoek bevestigd), wel viel de groep die het masker 24 uur droeg significant af. De groep die het masker 10 uur droeg werd dikker, net als de groep zonder masker. De onderzoekers wijten dit aan het snellere grazen van de pony's in de tijd dat ze geen masker droegen (2). Gemiddeld eten paarden met graasmasker 30 to 80 % minder, afhankelijk van de handigheid van het paard en de grootte van het gat (2). Dat is op langere termijn meer dan voldoende om je paard op een gezond gewicht te houden.

Hoe groot moet het gat zijn in je graasmasker?

Wel zijn er een paar factoren van belang. Zo is de combinatie van graasmasker met erg lang gras, zeker als het gat klein is, niet gunstig omdat het paard het gras dan plat drukt en er niet bij kan. Dat geeft frustratie en kans op maagzweren door te weinig opname (1). Een oplossing is dan een graasmasker met een groter gat en vooral je paard goed observeren.

Wat doet een graasmasker met je paard's gebit?

Veel gehoord is de opmerking dat de tanden kunnen beschadigen door een graasmasker. Dat hangt erg van het materiaal af en bij de meeste paarden is dit geen probleem. Dit is vooral iets wat je uit moet proberen en met je paardentandarts moet bespreken.

Het leren eten met een masker

Verder zijn er een aantal dingen waar je aan moet denken voordat je je paard een graasmasker omknoopt. Ten eerste: laat hem langzaam wennen en voer eerst met de hand sprieten gras door het gat. Telkens korte sessies met wat lekkers door het gat, dan associeert hij het al snel met lekkers en zal het masker waarschijnlijk zelfs graag om willen hebben. Daarna aan de hand laten grazen, kijken of dit lukt en als hij duidelijk wat binnen krijgt en niet erg gefrustreerd raakt is het tijd voor langere tijd met masker.

Denk aan zout!

Let er wel op dat je paard voldoende zout binnenkrijgt. Hij kan niet aan een liksteen likken met masker, dus als hij 24 uur een masker om heeft moet je extra zout door zijn eten doen (3). Voor de meeste paarden is het prettig om elke dag een aantal uren zonder masker te lopen, maar doe dat dan wel in een paddock met maximaal toegang tot wat stro. Anders heb je kans dat hij die tijd gebruikt om heel veel hooi of gras in één sessie naar binnen te werken.

Drinken met een graasmasker?

Ook water moet goed beschikbaar zijn, dus in een bak die ruim genoeg is voor de hele neus met het masker. Een (kleine) automatische drinkbak is meestal te vlak en smal voor een graasmasker.

Kan mijn paard nog communiceren met soortgenoten met een masker om?

Uit eigen ervaring kunnen wij zeggen dat we veel paarden kennen die graasmaskers dragen en die daar een heel ontspannen en vrolijk leven mee leiden, zelfs zonder problemen spelen met het masker op. De communicatie onderling is wel iets beperkt met een graasmasker, maar paarden die elkaar kennen zullen hier zelden problemen mee hebben. Net als vliegenkappen beperkt het de communicatie iets, maar paarden zijn slim genoeg om daar mee om te kunnen gaan.

Een gezonde beperking?

Onze paarden en veel andere die we kennen zouden zonder graasmasker ernstig beperkt moeten worden in de hoeveelheid ruwvoer; een graasmasker zorgt ervoor dat ze minder binnen krijgen maar wel constant. En dat is de meest natuurlijke vorm van eten voor een paard. Evolutie heeft paarden nu eenmaal niet geselecteerd op overleven op dikke koeienweiden of op constante aanwezigheid van onbeperkt hooi...

Thinline Flexible Filly graasmasker of wat anders?

Het graasmasker voor Jack is de Flexible Filly: dat is het enige graasmasker waar hij vanaf het eerste moment probleemloos zijn neus in stak. Van de andere maskers werd hij boos en opstandig. Het is het graasmasker waarvan wij in de grote kudde waar Jack en Holly leven de minste stress van zien bij paarden.
Dit graasmasker verkopen wij in onze webshop, net als de bijbhorende halsters. 
Om deze producten te bekijken kun je hier klikken.

Mocht je advies willen over het soort masker wat het beste bij jouw situatie zou passen kun je contact opnemen met bijvoorbeeld een graasmaskerspecialist als Karlijn Weder van PaardEerlijk.

04 mei 2025
Idhuna Barelds
Biologe/Ethologe

Bronnen:
(1) https://www.waltham.com/news-events/nutrition/grass-length-can-affect-muzzled-grazing-behaviour
(2) https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0168159120301556
(3) https://ker.com/equinews/horse-management-grazing-muzzle-musings/