article
Gezondsheidsproblemen
Weetjes
Blog

Habronemiasis – een onbekende worminfectie

is een worminfectie die zelfs door dierenartsen vaak niet herkend wordt. Omdat deze infectie toch vaker voorkomt dan gedacht wijden we hier een blog aan. Duits onderzoek heeft aangetoond dat ca. de helft van de paarden in Noord-Duitsland deze infectie in de zomer doormaken (1). Hiervan wordt maar een beperkt aantal ziek of toont symptomen, zodat de meeste besmettingen ongemerkt verlopen. Mede daarom is de ziekte in Nederland vrijwel onbekend. Onder andere door klimaatverandering lijkt het aantal besmettingen ook in Nederland toe te nemen (2).

Om welke wormen gaat het?

Bij paarden veroorzaken 3 soorten bijna alle infecties: Habronema muscae, Habronema majus en Draschia megastoma. Dit zijn 7-35 mm lange wormen die in volwassen stadium in de maag leven. Als larven leven ze in de huid of longen en kunnen daar typische symptomen kunnen veroorzaken. In Noord-Duitsland werden voornamelijk Habronema majus infecties gevonden en in mindere mate Habronema muscae, maar geen besmettingen met Draschia (1).

Hoe verloopt de besmetting?

De eitjes van de wormen worden door vliegen uit de mest opgenomen, meestal door stalvliegen (Stomoxys calcitrans) of door huisvliegen (Musca domestica). Bij Habronema muscae is de huisvlieg de gastheer voor de ontwikkeling van de larven, bij H. majus de stalvlieg. De Habronema-larven kruipen in de mest uit het ei en besmetten hier stal- of huisvlieglarven, die ook in de mest uit het ei komen. Zodra de larven vlieg geworden zijn en deze een paard steken of op een paard gaan zitten bij mond, neus of ogen voelen de larven in de vlieg de hogere temperatuur en vochtigheid van specifiek deze delen van het paardenlichaam en kruipen via de snuit van de vlieg naar het paard. Deze kan dan de larven inslikken, waardoor ze in de maag terecht komen.Daar kunnen ze zich tot wormen ontwikkelen. De larven kunnen zich ook boren in de huid of migreren naar de longen, zodat hier lokale infecties ontstaan.

Typerende ‘zweertjes’ om de mond

Vooral om de mond zijn deze vaak heel typisch, ronde zweertjes* die vaak ook erg jeukerig zijn, zie ook de foto’s. In dit geval betrof het een jonge IJslander die een paar kilometer over de grens bij Coevorden (Drenthe) in Duitsland stond. Andere typische plekken zijn aan de penis en aan de ogen; de larven ontwikkelen zich in de huid echter niet tot volwassen wormen. Wel kunnen er zo vervelende, grote zweren ontstaan of zelfs irritatie van het hoornvlies met tranende ogen als symptoom. Behandeling met ivermectine  werkt meestal binnen een paar dagen, waarna de plekken na ongeveer 1-2 weken genezen. De ivermectine kan zowel oraal, als normaal wormmiddel worden ingezet, als direct op de wond worden gesmeerd. Bij erg geïrriteerde plekken kan daarnaast behandeling met corticosteroïden nodig zijn. Zonder behandeling sterven de larven aan het eind van de zomer en genezen de plekken normaal gesproken vanzelf (1).

Mogelijk complicaties

De larven kunnen in de longen ook flinke irritaties en abcessen veroorzaken, zodat paarden ademhalingsproblemen krijgen of gaan hoesten (1). De maag-habronemiasis ontwikkelen de larven zich tot wormen in de maag en verloopt meestal symptoomloos, maar de wormen kunnen bij zwaardere infecties wel voor maagslijmvliesontsteking met veel slijmvorming of zelfs maagzweren zorgen (1). Bij maagklachten die in de zomermaanden ontstaan is het dus zeker zinvol om deze infectie als mogelijke oorzaak mee te nemen, want een behandeling van de wormen is veel eenvoudiger en minder belastend dan een behandeling met bijvoorbeeld omeprazol.

Gebrekkige diagnostiek?

Juist omdat uit onderzoek is gebleken dat in Noord-Duitsland ongeveer de helft van de paarden met Habronema-soorten geïnfecteerd was, is het van groot belang ook in Nederland bij paarden met genoemde klachten aan habronemiasis te denken. Ook in het geval van de hierboven genoemde IJslander geloofde de dierenarts eerst niet dat dit habronemiasis was (o.a. omdat het al in mei optrad). De eigenaresse moest zelf met informatie komen en meerdere keren navragen voordat de ivermectine voorgeschreven werd. Toen daarna al binnen een paar dagen de plekken verbeterden was de diagnose ook voor de dierenarts duidelijk.

Samenvattend

De vraag is natuurlijk of Habronemiasis in Nederland echt veel minder voorkomt dan in Duitsland (wat gezien de nabijheid van Noord-Duitsland heel onwaarschijnlijk is). Of herkennen veel dierenartsen de symptomen gewoon niet?  Aan het eind van de zomer verdwijnen de klachten sowieso meestal vanzelf, of paarden worden tussendoor eens ontwormd, zodat alsnog geen diagnose gesteld wordt. Maar voor de paarden is het wel een kwelling om maanden met irritaties en jeuk te lopen. Hopelijk kan dit artikel een beetje bijdragen aan het bekend maken van deze infectie en daarmee aan snellere diagnoses.

 

Iduna Barelds
Biologe, ethologe
28 juni 2024

(1) https://flexikon.doccheck.com/de/Habronematidose_(Pferd)

(2) https://paardenkliniekderaaphorst.nl/aandoeningen/inwendige-ziekten/huidproblemen/habronemiasis/

* De typische zweertjes worden ook wel ‘summer sores’ genoemd.

 

Fotoverslag genezingsproces  van Baldur
Foto’s: Marlies Rasker

Voorjaar 2024.

Ook interessant

Paardenvoeding
Ruwvoer

Blog

Hoeveel ruwvoer heeft mijn paard nodig per dag?

Weetjes

Blog

Graasmaskers, zinvol of niet?

Weetjes

Blog

Bescherm je paard tegen insecten zonder gif!

Gezondsheidsproblemen
Paardenvoeding
Ruwvoer

Blog

Zo bereid je je paard optimaal voor op het weideseizoen! Met gratis download.

Gezondsheidsproblemen
Paardenvoeding

Blog

Hoe krijg je spek op ‘Hans’ zijn ribben?

Paardenvoeding
Ruwvoer

Blog

Kieskeurig of zoetekauw? Waarom je paard zijn hooi weigert en wat je kunt doen!

Weetjes

Blog

Hoe speen ik mijn veulen met zo min mogelijk stress?  – met een nawoord van Astrid

Gezondsheidsproblemen
Weetjes

Blog

Habronemiasis – een onbekende worminfectie

Mineralen

Blog

IJzer, van levensbelang en levensgevaarlijk

Gezondsheidsproblemen

Blog

PPID of de ziekte van Cushing: wat houdt dit nu precies in?

Gezondsheidsproblemen

Blog

RHpE – the Ridden Horse pain Ethnogram – om ‘verborgen’ pijn en ongemak te herkennen – 13/11/2024 bijgewerkt

Gezondsheidsproblemen

Blog

PSSM1 en PSSM2 / MIM bij paarden

Weetjes

Blog

Verharing of rui, hoe werkt dit?

Gezondsheidsproblemen

Blog

Equine corona, een onbekend, maar niet ongevaarlijk virus

Paardenvoeding
Weetjes

Blog

Koud weer, wat betekent dat voor mijn paard?

Gezondsheidsproblemen

Blog

Mok bij paarden

Paardenvoeding

Blog

Heeft speciaal voer voor verschillende rassen zin?

Paardenvoeding
Ruwvoer
Weetjes

Blog

Hoe ondersteun ik mijn wei bij droogte ?

Paardenvoeding
Weetjes

Blog

Gezond knabbelen voor paarden

Blog

Vijf verzorgtips voor een gezonde paardenvacht dit voor- en najaar

Gezondsheidsproblemen
Weetjes

Blog

Mite-y Itchy: heeft jouw paard mijten??

Gezondsheidsproblemen

Blog

Maagzweren bij paarden – deel 2: supplementen en voeding – geactualiseerd!

Gezondsheidsproblemen

Blog

Maagzweren bij paarden – deel 1: oorzaken en algemene informatie – met nieuwe informatie!

Blog

Holly’s verhaal – revalidatie na hoornzuil operatie

Paardenvoeding
Ruwvoer
Weetjes

Blog

Wat doet pectine in de paardendarm?

Paardenvoeding
Ruwvoer

Blog

De ins en outs van luzerne

Paardenvoeding
Weetjes

Blog

Wintervacht en voeding – Het wordt kouder

Mineralen
Weetjes

Blog

Is zweten gezond?

Mineralen

Blog

Wetenswaardigheden over magnesium op een rijtje

Blog

Body Condition Score (BCS): wegen zonder weegschaal?

Paardenvoeding

Blog

De voordelen van olie en vet in het paardendieet.

Paardenvoeding
Weetjes

Blog

Melasse, gezonder dan zijn naam

Paardenvoeding
Ruwvoer

Blog

To biet or not to biet – bietenpulp als paardenvoer

Mineralen
Paardenvoeding
Vitaminen

Blog

“Weet wat je eet”, geldt dat voor mijn paard?

Vitaminen

Blog

Vitamine E, de bodyguard van je paard!

Ruwvoer

Blog

Stro voeren, doen of niet doen?

Krachtvoer
Paardenvoeding

Blog

Haver, een goed ingrediënt voor broodje aap

Paardenvoeding
Weetjes

Blog

Een gezonde jeugd voor je toekomstige rijpaard!

Weetjes

Blog

Zijn eikels gevaarlijk voor paarden?

Mineralen
Paardenvoeding

Blog

Zin en onzin: Elektrolyten voor paarden – nu geactualiseerd!

Gezondsheidsproblemen
Ruwvoer

Blog

Het onbekende gevaar in de wei: endofyten

Gezondsheidsproblemen

Blog

Insulineproblemen en overgewicht bij paarden, een overzicht

Paardenvoeding
Ruwvoer

Blog

Valkuilen in de wei

Mineralen

Blog

Sluipmoordenaar mineralenbuffet – aangevuld met extra bronnen! (30/3/2020)

Ruwvoer

Blog

Onbeperkt ruwvoer – een goed idee?

Weetjes

Blog

Paarden natuurlijk houden? Liever niet…

Mineralen

Blog

Macromineralen, een overzicht.

Ruwvoer

Blog

Hooi versus voordroog – Idhuna Barelds (Biologe)

Gezondsheidsproblemen
Weetjes

Blog

Slecht drinken door de kou?

Gezondsheidsproblemen

Blog

Rotstraal: wat is het en wat doe je ertegen?