Het oude(re) paard: voeren voor een goed gewicht en spierbehoud. Deel 2

In deel 1 hebben we het gehad over wat spieren nodig hebben om te worden opgebouwd en in stand te worden gehouden. De eerste pijler is beweging, de tweede is de voeding. Ook is aangekaart wat redenen kunnen zijn voor spierverlies. Op het stukje voeding ga ik hier nog wat dieper in. 

ENERGIE:
Bij oudere paarden is het vaak in toenemende mate nodig om hun naast (ad lib) ruwvoer een gedeeltelijke ruwvoer vervanger te gaan aanbieden. Dat komt, omdat ze vaak niet meer goed genoeg in staat zijn om voldoende ruwvoer weg te kauwen en zo voor een positieve energie balans te zorgen. Die energie is immers nodig voor het werk, de beweging en het opbouwen/behouden van spieren.
Vetten zijn geconcentreerde bronnen van energie en in de vorm van lijnzaad(olie) of bijv. sojaschillen makkelijk toe te voegen. Het voordeel van het voeren van heel lijnzaad en soja is dat je naast calorieën ook goed opneembaar eiwit toevoegt.

 

VOEDINGSSTOFFEN: 
Ook loopt het vermogen van het verteringsstelsel om de voedingsstoffen (vitaminen, mineralen, eiwit) uit het voer op te nemen/zelf te maken terug, naarmate de jaren vorderen. Daardoor is een ouder dier minder goed in staat om tekorten en scheve verhoudingen te ondervangen.
Net als met kalorieen/energie moet je dus meer van alles gaan voeren. Door hierop in te spelen, hou je je paard langer in conditie en dus beter in staat om een training aan te kunnen.
Je kunt een vitaminen/mineralen concentraat aan je rantsoen toevoegen om zo voor een geconcentreerdere en meer uitgebalanceerde toevoer van voedingsstoffen te zorgen. Voor oudere paarden heeft het mijn voorkeur om een ‘balancer’ met vitamine B complex toe te voegen. Zowel oudere paarden als prestatie paarden hebben hier bewezen baat bij. B vitamines werken met name positief in op de stofwisseling en daarmee op de energiehuishouding van je paard. Het is dan wel raadzaam deze vitamines in complex vorm aan te bieden, opdat ze elkaars werking versterken.

 

EIWIT:
Verder is er ook extra aandacht nodig voor het eiwit: door het verminderde opname vermogen van je paard, moet je ook vaak meer eiwit gaan voeren. Eiwitten zijn belangrijke bouwstenen van de spieren, dus als je paard te weinig eiwitten via de voeding binnen krijgt, gaat hij de eiwitten elders vandaan halen: uit de spieren. En als je wilt gaan voor spierbehoud/-opbouw, is dat dus net niet wat je wilt!
Zowel de kwaliteit als de hoeveelheid eiwit is belangrijk. Hoe beter de kwaliteit van het eiwit, hoe beter het wordt opgenomen. De kwaliteit van eiwit is in hooi beter dan in kuil/voordroog.

De kwaliteit van het eiwit wordt vooral bepaald door het aandeel lysine.
De hoeveelheid eiwit die je moet aanbieden wordt mede bepaald door de basis van je rantsoen, het ruwvoer. Dat vraagt om een analyse van het ruwvoer en een passende rantsoenberekening. Maar dan nog weet je niet alles; een ruwvoeranalyse geeft de hoeveelheid ruw eiwit in het hooi/voordroog aan, maar niet de kwaliteit. Vandaar dat er veel voor valt te zeggen lysine via een vitaminen/mineralen supplement toe te voegen.
Goede bronnen van eiwit zijn luzerne, kokosnoot vruchtvlees (Coolstance Copra), soja, lijnzaad, bietenpulp of een mengeling daarvan (= goede bron lysine!) en natuurlijk gras. Lysine kan apart worden toegevoegd en is ook aanwezig in alle door Pure Paardenvoeding verkochte complete voeders en vitaminen/mineralen producten.
Als je oudere paard geen ppid heeft, genoeg (gerichte) beweging krijgt en en er toch sprake is van spierverlies (vooral de bovenlijn bespiering), is het zeker de moeite van het proberen waard om het aandeel eiwit (en energie) in je paard’s rantsoen te vergroten.

 

ONDERSTEUNEN OPNAME VERMOGEN: 
Naast het aanbieden van voldoende energie, eiwitten e.a. nutriënten kun je je paard’s verteringsgezondheid verbeteren door zogenaamde levende gisten ( zoals bijv.Pure Gut) door het voer te mengen. Deze gisten werken probiotisch: de gezonde bacteriën kunnen zich vermeerderen en dan zijn er meer bacteriën om de voedingsstoffen te verknippen en geschikt te maken voor opname. Hiermee verbeter je dus de zogenaamde voerconversie van je oudere paard.
Je paard’s vertering zo vrij mogelijk maken van mycotoxines is ook belangrijk: mycotoxines verlagen de weerstand en weerstand is bij oudere paarden vaak ondermijnd. De Pure Gastric Detox bevat zo een mycotoxine binder en speelt daar op in.

 

RUWVOERVERVANGERS: 
Welke voeders zijn dan geschikt om voor oudere paarden het ruwvoer deels te vervangen of aan te vullen? De keuze is reuze!

GEHAKSELDE GRASSEN als je paard nog in staat is die weg te krijgen. Daarvoor zijn mooie producten op de markt zoals bijvoorbeeld de Havens Mix, Hartog Compact gras of bijv. producten van Agrobs.

Lukt dat onvoldoende, ga dan over op een natte (gedeeltelijke) ruwvoervervanger. Daarvoor kun je de volgende ingrediënten combineren.

BIETENPULP is een veel gebruikt ingredient in ruwvoervervangers, en met reden: het is licht verteerbaar en toch vezel- en kalorierijk, relatief rijk aan lysine, werkt prebiotisch (dankzij de pectine m.n.) en veel paarden vinden het gewoon lekker. Het bevat veel minder suikers dan het doorsnee hooi/voordroog en is daarmee veilig voor oudere paarden met PPID/Cushing. Een goed voorbeeld van een dergelijk product is Speedi Beet van Pavo.

LUZERNE is een eiwitrijk voer in een ruwvoer jasje: perfect paardenvoer dus en het wordt al circa 3 duizend jaar aan paarden gevoerd. Het is zowel in gehakselde vorm als brok te verkrijgen en kan goed met bietenpulp worden gecombineerd. Een twee-in-een product is de Dengie Alfa-Beet of de Fibre Beet. Dit product bevat zowel luzerne als bietenpulp in brokvorm en moet worden geweekt. Is wel sneller klaar dan conventionele pulp.

GRASBROK gemaakt van jonge grassen is vaak erg smakelijk en kan helpen oudere dieren aan het eten te houden/krijgen. Grasbrok kan goed worden ingezet als ruwvoervervanger, zowel droog als nat. Mag in combinatie met de bietenpulp en luzernebrok als ‘slobber’ worden aangeboden en voegt naast eiwitten en energie nog wat extra van die o zo belangrijke vezels toe. De Dengie Grass Pellets zijn een smakelijk voorbeeld van zo een product.

LIJNZAAD voor balans in het totale plaatje, wat omega’s en vetten als geconcentreerde bron van kaloriën. Balans, omdat lijnzaad fosfor rijk is en luzerne en bietenpulp calciumrijk zijn. Zo kun je de calcium/fosfor ratio van je ruwvoer vervanger verbeteren.

ZEMELEN zijn net als lijnzaad rijker aan fosfor dan calcium. Deze vezelbron kunnen paarden goed fermenteren dus omzetten in energie, warmte. Kan dus ook worden gebruikt om de calcium/fosfor ratio van de ruwvoervervanger te verbeteren.

In plaats van of naast zemelen kun je ook HAVER toepassen als bron van fosfor. Daarnaast levert haver meer energie, nog wat plantaardige vetten en eiwitten. Haver kan je golden oldie net dat extra zetje geven, net dat extra beetje blije energie om de winter goed door te komen. Voor meer informatie over haver, klik dan hier een lees onze blog over dit bijzondere graan.

Alleen als je dan moet kiezen voor of zemelen of lijnzaad, kies dan eerder voor lijnzaad, want dat levert naast die o zo gezonde omega’s ook wat extra kalorieen eiwitten en met als bonus een mooi velletje!

Je kunt ook kiezen voor een product als Pure Meadow Mash,  verkrijgbaar bij Pure Paardenvoeding & Advies. Deze pellets veranderen in een mum van tijd in een smakelijke ruwvoermash. De brokjes bevatten onder andere  7 verschillende kruiden, waaronder munt en zijn uitermate geschikt voor senioren, maar ook voor sportpaarden op reis.

TOT SLOT: HOE BIED JE DE RUWVOERVERVANGER AAN? 
Bied de ruwvoervervanger indien mogelijk zoveel mogelijk verdeeld over de dag aan. Meerdere kleine porties per dag zetten beter aan dan een of twee grote porties. Het paard heeft een kleine maag die erop is ingesteld vrijwel continue kleinere hoeveelheden voer te verteren. Ook de in het voer aanwezige voedingsstoffen worden beter opgenomen als je ze gedoseerd aanbiedt.

Blijf bij voorkeur hooi/voordroog gewoon aanbieden, al is het maar ter afleiding en om je senior aan te zetten tot kauwen. Ieder pondje gaat immers door het mondje. Vaak is hooi beter geschikt, omdat het eerder ‘breekt’ bij het kauwen. Voordroog/kuil heeft een hoger vocht gehalte en blijft eerder om een tand zitten als je paard last heeft van diastasen (bron 4). Dit zijn ruimtes tussen de kiezen, waarin voer achter kan blijven zitten en kan gaan rotten. Dat is heel vervelend en pijnlijk en kan leiden tot afwijkende smaak en verminderde eetlust.

 

SAMENVATTEND: spieren bouw je op en houd je (zoveel mogelijk) in stand door ervoor te zorgen dat je paard blijft bewegen. Door je oudere paard van een passend rantsoen te voorzien, lever je hiervoor de juiste bouwstenen en energie.

Fijne dag, Astrid 

BRONNEN:
1. http://forageplustalk.co.uk/b-vitamins-for-horses/
2. http://forageplustalk.co.uk/understanding-quality-protein-…/
3. https://www.fit.nl/trainingst…/samenstelling-werking-spieren
4. https://www.paardenarts.nl/…/diastasen-tussen-kiezen-van-pa…
5. http://forageplustalk.co.uk/probiotics-and-prebiotics-for-…/
6. http://forageplustalk.co.uk/mycotoxins-and-the-horse/
7. http://davidmarlin.co.uk/…/adding-more-muscle-on-your-horse/