Zo klaar als een klontje: geef je paard zout!
Ja, dat is best wel even schakelen: wij mensen krijgen via onze voeding vaak veel te veel zout (= natrium) binnen. Dan ben je toch geneigd aan te nemen dat dat ook voor je paard(en) geldt. Het tegendeel is echter waar: veel paarden krijgen onvoldoende natrium binnen en dat kan allerlei consequenties hebben voor je paard’s gezondheid en prestatievermogen.
Zout als elektrolyt
Voor ik daar verder op inga, wil ik even uitleggen wat zout nu eigenlijk is. Keukenzout is een goede en betaalbare bron van twee belangrijke elektrolyten: natrium en chloride. Keukenzout (NaCl) bestaat voor ongeveer 39% uit natrium en 61% uit chloride.
Paarden verliezen via zweet grote hoeveelheden elektrolyten, met name natrium, kalium en chloride. De exacte verhoudingen kunnen variëren, maar de verliezen zijn aanzienlijk hoger dan bij mensen.
De nieren zorgen ervoor dat de elektrolytenstatus van je paard zo optimaal mogelijk is: teveel wordt uitgescheiden, bij een tekort wordt gerecycled.
Elektrolyten vervullen een belangrijke functie: het paardenlichaam gebruikt elektrolyten om de spier- en zenuwfunctie te reguleren.
Dus dat een spier samentrekt en weer ontspant wordt in grote mate beïnvloed door mineralen zoals natrium, kalium en magnesium. Als je paard door grote en vooral ook langdurige inspanning veel zweet, verliest hij dus ook veel mineralen. Als je naast vocht je paard tussentijds niet voorziet van een nieuwe voorraad elektrolyten zal in de loop van de uren het prestatievermogen afnemen. Een ernstig elektrolytentekort kan bijdragen aan spierproblemen, zoals symptomen die lijken op tying-up, vooral bij (sport)paarden die veel zweten. Hoe beter de elektrolytenstatus van je paard is, hoe beter hij kan (blijven) presteren en des te beter zijn herstel na inspanning.
Het is dus niet voor niets dat endurance paarden tijdens de pauzes naast veel eten en drinken elektrolyten toegediend krijgen.
Symptomen van een tekort aan zout
Een tekort aan zout (elektrolyten) kan leiden tot afwijkend ‘eetgedrag’: van kauwen en likken aan voorwerpen (bijvoorbeeld de steel van de mestvork waar zout op zit van het zweet van je handen) tot het likken en eten van zand of grond.
Een ander gevolg kan ook zijn dat je paard te weinig gaat drinken, waardoor het risico op verstoppingskoliek toeneemt. Je paard’s natriumgehalte op peil houden is dus belangrijk om je paard gehydrateerd te houden. Tying-up achtige symptomen zijn andere mogelijke symptomen van een onderverzorging aan met name natrium.
Hoeveel zout is nodig?
Het ruwvoer van je paard levert naast energie en eiwitten ook zout. Alleen helaas vaak te weinig. Veel krachtvoerder bevatten 0,5% tot 1% zout per kg en daarmee kun je al e.e.a. ondervangen. De meeste recreatiepaarden krijgen echter niet de aanbevolen 2,5-3,5 kg per dag aan krachtvoer, waardoor het zaak is het zout op een andere manier te gaan aanbieden.
Als ‘basisdosering’ kun je uitgaan van circa 30 gram per dag oftwel circa drie eetlepels. Bij warm weer, een extra lange buitenrit of alles wat lijdt tot meer transpireren is het nodig meer zout te gaan geven.
Bij zware inspanning en hoge temperaturen kan de zoutbehoefte oplopen tot 115–170 gram per dag, maar bouw dit geleidelijk op en houd de waterinname goed in de gaten.
Is het volop zomer, erg warm en werk je je paarden onverminderd voort, gebruik dan naast keukenzout een elektrolyten mix om ook de andere mineralen die je paard via het zweet verliest aan te vullen.
Dus zelfs als je paard niet werkt, maar op de wei staat te zweten, mag de dosering gerust wat tandjes omhoog!
Hoe biedt je het zout het beste aan?
Er zijn allerlei soorten zoutblokken in de omloop. Een zoutblok ophangen lijkt dus ‘de oplossing’. Veel paarden raken een zoutblok echter niet of onvoldoende aan, helemaal bij koude of als de blok niet schoon wordt gehouden.
Beter is om zout los aan te bieden, omdat dat vaak beter wordt opgenomen dan zout in blokvorm. Het liefst dan keukenzout zonder toegevoegd jodium. Solar kreeg zout door zijn voer (slobber) heen en ook geregeld een emmer met zout water aangeboden. Dat laatste deed ik vooral in de winter. Solar likte niet aan likstenen en door water aan te bieden met wat zout er doorheen kon hij kiezen tussen het gewone water en het water met zout. Extra zout aanbieden is dus niet alleen iets voor de warme tijden, maar ook voor de koudere maanden van het jaar!
Wanneer begin je met het aanvullen van zout?
Begin op tijd met aanvullen, voor de warmte er is! Je wilt tekorten voorkomen en het liefst hebben dat je paard een buffer heeft, opdat bij warmte of veel zweten door inspanning je paard niet ‘in het rood’ begint en het tekort toeneemt.
Vaak voorziet het ruwvoer al onvoldoende in je paard’s behoefte aan natrium. Balancers of krachtvoer vullen wel deels natrium aan, maar vaak onvoldoende om in de volledige zoutbehoefte te voorzien. Dit vraagt dus ook om aanvulling van natrium op dagen dat het niet bijzonder warm is. Je paard verliest namelijk ook elektrolyten via de urine en de mest. En plassen en mesten doen ze jaarrond.
Holly en Jack likken – gelukkig- erg graag aan likstenen en lijken zo wel goed in hun behoefte aan natrium te voorzien.
Astrid Noordhoek
Pure Paardenvoeding & Advies
Laatst bijgewerkt op 11 juli 2025
