Deel 3: To salt or not to salt, that is the question.

In de voorafgaande twee delen van deze serie van artikelen, heb ik het gehad over wat een rantsoen voor je paard nu goed maakt en in balans. Ook zijn de diverse vitaminen en mineralen, de meest gangbare tekorten daaraan besproken, waaronder natrium oftwel simpelweg ‘zout’. Hier wil ik wat nader op ingaan.

Keukenzout: natrium en chloride maakt natriumchloride
Wie heeft het niet in zijn keukenkastje staan: keukenzout, NaCL oftwel natriumchloride. Een eenvoudige en goedkope manier om ons eten op te pimpen en smakelijker te maken in plaats van met kruiden. Wij mensen krijgen er structureel teveel (ongeveer het tienvoudige) van binnen.
De situatie bij paarden is daarentegen precies het omgekeerde: veel paarden krijgen veel te weinig natrium binnen. En dat speelt hun parten! Zelfs als je een liksteen ophangt, kun je er niet verzekerd van zijn, dat je paard zo zelf in zijn behoefte aan natrium voorziet. Bovendien bevatten veel likstenen flink wat ijzer, iets wat al teveel in het dieet aanwezig is. Dat kun je zien, aan de wat oranjige kleur van bijv. een himalay zoutblok.
Het is daarom essentieel om structureel natrium aan te bieden, door het voer heen te mengen.
Een heel economische en effectieve oplossing is dat potje keukenzout in ons keukenkastje. Keukenzout bevat circa 40% natrium en 60% chloride.

Wat maakt ‘zout’ dan zo belangrijk? Zout, is – net als chloride, kalium en bicarbonaat – een electrolyt. En wat doet zo een electrolyt dan in het paardenlijf?

De elektrolyten spelen een belangrijke rol in verschillende processen, handhaven van de vloeistofbalans (de juiste hoeveelheid vocht binnen en buiten de cellen), goed functioneren van cellen, transport van voedings- en afvalstoffen de cel in en uit, normaal functioneren van zenuwen en spieren, opname van bepaalde suikers en eiwitten uit het spijsverteringskanaal.
Bron: Nutri-Science.nl

Overigens bevatten veel electrolytenmixen te weinig nartium! Een flinke eetlepel per dag is voor onderhoud zeker geen overbodige luxe. Bij warm weer, (hard) werken en dus zweten kunnen daar gerust een paar lepels per dag bij. Paarden die snel de pijp leeg hebben, moeizaam herstellen van hun inspanningen kikkeren letterlijk en figuurlijk op van een dagelijkse dosis zout. Hoe eenvoudig kan het zijn?

Daarbij wordt een teveel eenvoudig door het lichaam uitgescheiden. Het is vooral een gebrek aan zout dat het paard ‘schaadt’. Met de wintermaanden in aantocht is extra zout ook goed om je paard te stimuleren goed te blijven drinken al is het water koud. Zo kun je uitdroging en koliek voor zijn. Dus vooral strooien met die pot: je paard zal je dankbaar zijn.
Voor meer informatie over het voeren en doseren van zout in je paard’s dieet, verwijs ik je graag naar de website van mijn collega http://balancedequine.com.au/nutrition-articles/5-feed-salt.html

Vetten als alternatieve bron van kalorieën: hoe zit dat?
Ik hoor het geregeld: is je paard te schraal, komt of blijft het moeilijk op gewicht, geef je paard flink wat olie bij, bijv. mais- of zonnebloem olie van de Aldi en het probleem is zo opgelost. Vetten hebben inderdaad een hogere concentratie aan kalorieën en lijken zo een aantrekkelijke optie om je paard wat extra ‘vetjes’ te bezorgen.

Persoonlijk ben ik geen voorstander van grote hoeveelheden vetten in het dieet van het paard. De redenen daarvoor zijn onder meer:

1. Paarden zijn ruwvoereters. Hun verteringsstelsel is ingesteld op het verteren van een constante toestroom van moeilijk verteerbare koolhydraten zoals cellulose en hemicellulose. Diverse ruwvoerbronnen aanbieden kan bijdragen aan een gezond(er) gewicht. Denk hierbij aan allereerst voldoende hooi of voordroog (en hier schort het nogal eens aan! Ga eens voor de grap wegen wat je paard per dag aan ruwvoer krijgt.) Daarnaast zijn er opties zoals luzerne, grasmixen, bietenpulp en dergelijke. Zeker in de wintermaanden is het nodig meer ruwvoer te verstrekken dan de rest van het jaar. Meer kauwen, eten helpt je paard zijn eigen CV goed op te stoken.
2. Het aanbieden van ruwvoer in fijnmazige hooinetten werkt nivellerend op het gewicht: schrale paarden worden vaak voller, te dikke paarden vallen geleidelijk af. Dit komt omdat het paard hooi niet meer naar binnen kan schrokken, goed moet gaan kauwen, daardoor beter zal verspeekselen, beter de voedingsstoffen uit het voer zal opnemen en dus beter zal verteren. Ook treedt door het betere kauwen eerder een gevoel van verzadiging op. Daarnaast zorgt beter kauwen ervoor dat de maag beter gebufferd wordt tegen het maagzuur en zo zullen maagzweren minder snel de kop op steken.
3. Het natuurlijk rantsoen van een paard bevat rond de 5 à 6% vet. Het paard heeft geen galblaas en het verteren van grote hoeveelheden vetten vraagt de nodige aanpassing van het paardenlijf (lever).
4. Het voeren van vele vetten gaat ten koste van de vertering van en opname van energie uit het ruwvoer.
5. Als de toevoer van de noodzakelijke mineralen geoptimaliseerd wordt, verbetert vaak ook het gewicht van het paard. Een dieet in balans zorgt ook voor een gewicht in balans.
6. Lichamelijke problemen als bijv. maagzweren, cushing en dergelijke kunnen beter eerst worden uitgesloten. Een bezoek van een goede paardentandarts kan verhelderend werken: beter kauwen leidt tot een betere vertering, opname van voedingsstoffen en dus ook een beter gewicht.
7. Een verhoogde toevoer van vetten kan de symptomen van insuline resistentie verergeren. En insuline resistentie is een probleem, conditie (geen ziekte!) die nog al te vaak niet onderkend wordt.
8. Plantaardige olieën hebben meer omega zes vetzuren dan omega drie vetzuren. Voor het paard is het echter gezonder om meer drie dan zes binnen te krijgen. Omega drie vetzuren werken ontstekingsremmend, omega zes vetzuren ontstekingsbevorderend.
Lijnzaad, zowel als olie als rauw vormt een gezonde bron van deze vetten.
9. Als je toch vet bij gaat voeren, hoog dan het vitamine E gehalte in je paard’s dieet op. Deze vitamine krijgen veel paarden al onvoldoende binnen en bij een verhoogde toevoer van vetten is er meer vitamine E nodig (oxidatie).

Kortom: heeft je paard gewichtsproblemen, grijp dan niet ‘zomaar’ naar vetten. Pas eerst voor zover mogelijk je ruwvoerbeleid aan en sluit lichamelijke oorzaken uit!

Hiermee sluit ik deel drie van de serie artikelen “Paardenvoeding: stof tot nadenken’ af. Ook het jaar 2013 is bijna tot een einde gekomen.

Rest mij om jullie fijne feestdagen toe te wensen en ‘unnen gooien roetsj’ het nieuwe jaar in.

Astrid Noordhoek
(Horse)Food for Thought
0649676909

[vc_row][vc_column width=”1/1″]Button[/vc_column][/vc_row]